यकृत कर्करोग – कारणे व लक्षणे

यकृत कर्करोग – कारणे व लक्षणे

यकृत कर्करोग म्हणजे काय?

यकृत कर्करोगाला हेपॅटोसेल्युलर सर्किनोमा देखील म्हणतात. प्राथमिक यकृत कर्करोग हा एक प्रकारचा कर्करोग आहे जो यकृताच्या ऊतींमध्ये विकसित होतो. यकृत मानवी शरीरातील सर्वात मोठ्या अवयवांपैकी एक आहे आणि ते ओटीपोटाच्या उजव्या बाजूला असलेल्या बरगडीच्या पिंजर्‍याने संरक्षित असते. यकृत तीन महत्त्वाचे कार्ये करतो:

१. हे रक्त फिल्टर करते आणि अनावश्यक घटक आणि प्रदूषके शरीराबाहेर काढून टाकते.
२. हे पचनास मदत करणारे पित्त तयार करते.
३. हे ग्लायकोजेन तयार करते, जे ऊर्जा साठवण्यासाठी वापरली जाते.

दुय्यम यकृत कर्करोग शरीरात इतरत्र सुरू होते आणि यकृताकडे जातो. यकृताचा विकृती हा सर्वात सामान्य दुय्यम कर्करोग आहे आणि हा बहुधा कोलन, फुफ्फुस आणि स्तनाच्या ट्यूमरपासून पसरतो. जेव्हा हे होते तेव्हा तो यकृत कर्करोग नसतो .

प्राथमिक यकृताचा कर्करोग लवकर निदर्शनात येत नाही आणि त्यामुळे तो सध्याच्या उपचारांना प्रतिसाद देण्यास अपयशी ठरतो. यकृत कर्करोगाचे उपचारादरम्यान वेदना आणि इतर लक्षणे जाणवू शकतात. पण हे उपचार आयुष्याची गुणवत्ता सुधारते.

खालील तपशील प्राथमिक यकृत कर्करोगाशी संबंधित आहेत. हिपॅटायटीस आणि सिरोसिसपासून संरक्षण, जे प्राथमिक यकृत कर्करोगाचे मुख्य कारण आहेत, आजारपणाचा धोका कमी करू शकतात.

यकृत कर्करोगाची प्रमुख करणे काय आहेत?

यकृत कर्करोगाची प्रमुख करणे खालीलप्रमाणे आहेतः

१. व्हायरल हिपॅटायटीस –
• व्हायरल हेपेटायटीस या प्रकारच्या कर्करोगाचे सर्वात मोठे कारण आहे.
• हिपॅटायटीस बी आणि हिपॅटायटीस सीमध्ये प्रौढांच्या प्राथमिक यकृत कर्करोगाचा धोका वाढतो.

२. सिरोसिस –
• सिरोसिस हा एक आजार आहे ज्यामध्ये यकृत पेशी खराब होतात आणि त्याची जागा स्कार उती घेतात. सिरोसिस असलेल्या लोकांना यकृत कर्करोगाचा धोका जास्त असतो.
• सिरोसिसची अनेक संभाव्य कारणे आहेत जसे की अधिक प्रमाणात अल्कोहोल सेवन किंवा हिपॅटायटीस बी किंवा सी चे संक्रमण असणे.

३. वय आणि लिंग-
• यकृत कर्करोगचा धोका स्त्रियांपेक्षा पुरुषांना जास्त असतो.

४. अनुवांशिक चयापचयाचे रोग-
• काही अनुवांशिक चयापचय रोगांमुळे सिरोसिस होऊ शकतो. हेमोक्रोमेटोसिस असलेले लोक आपल्या अन्नामधून बरेच लोह शोषून घेतात. त्यांच्या यकृतामध्ये लोहाची पातळी जास्त असल्याने त्यांना सिरोसिस होण्याची शक्यता असते.
• यकृत कर्करोगाचा धोका वाढविणार्‍या इतर दुर्मीळ आजारांमध्ये टायरोसिनेमिया, अल्फा 1-अँटीट्रिप्सिनची कमतरता, पोर्फिरिया क्युटनीया टारडा, ग्लायकोजेन स्टोरेज रोग आणि विल्सन रोग यांचा समावेश आहे.

५. मधुमेह आणि लठ्ठपणा –
• सामान्यत: जास्त प्रमाणात मद्यपान करणाऱ्या किंवा तीव्र व्हायरल हेपेटायटीस असणाऱ्या मधुमेहाच्या रुग्णांना यकृत कर्करोगाचा धोका अधिक असतो
• लठ्ठपणामुळे यकृताचा कर्करोग होण्याची जोखीम वाढू शकते, कदाचित यामुळे फॅटी यकृत रोग आणि सिरोसिस होऊ शकते.

६. आर्सेनिक-
• नैसर्गिकरित्या उद्भवणार्‍या आर्सेनिकने दूषित पिण्याचे पाणी प्यायल्याने, जसे की विहिरींचे पाणी प्यायल्याने, यकृत कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो.
यकृत कर्करोगाची लक्षणे कोणती?
• ओटीपोटाच्या उजव्या बाजूस, फडांच्या अगदी खाली एक कडक गाठ किंवा सूज
• उदरच्या वरच्या बाजूला किंवा खांद्याच्या ब्लेडच्या उजव्या बाजूला वेदना किंवा अस्वस्थता
• कावीळ, किंवा त्वचेचा रंग किंवा डोळ्यांचा पांढरा किंवा गडद रंगाचा लघवी
• मळमळ, भूक न लागणे, किंवा जेवण सुरू केल्यावर त्वरित पोट भरल्यासारखे वाटणे
• विनाकारण वजन कमी होणे
• थकवा
• ओटीपोटात सूज येणे, रक्तस्त्राव होणे (सिरोसिसची लक्षणे)